5 การแปรงฟัน คือการขจัดสิ่งสกปรกให้หลุดออก ซึ่งควรทำเป็นประจำอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง แต่บางคนแม้แปรงฟันตามคำแนะนำแล้วก็ยังคงฟันผุ ซึ่งไม่น่าแปลกใจหากการแปรงฟันของคุณเพียงแค่ขยับแปรงไปมา ไม่กี่ครั้งแล้วก็บ้วนออก หรืออีกกรณีคือพยายามแปรงฟันแปรงๆนานๆ ทำให้แปรงบาน หมดแรงสปริง ก็จะทำให้หมดประสิทธิภาพในการทำความสะอาด แถมเสี่ยงกับโรคเหงือกอักเสบเสียอีก
การแปรงฟันอย่างถูกวิธี เเม่มือใหม่ต้องอ่าน |
หลักการรักษาความสะอาดช่องปากที่ถูกหลัก จริงๆแล้วทำไม่ยากเลย เพียงเลือกยาสีฟันที่ดี แปรงสีฟันที่มีมาตรฐานและขั้นตอนการแปรงฟันที่เหมาะสม ซึ่งหากทำได้ตามนี้ก็ลดปัญหาฟันผุได้อย่างเหลือเชื่อ
การแปรงฟันอย่างมีประสิทธิภาพ จะประกอบด้วยปัจจัย 5 ข้อ ดังนี้
1. ขนแปรง
เลือกขนแปรงที่นุ่ม สามารถป้องกันอาการเสียวฟันและการสึกกร่อนของผิวฟัน พร้อมซอกซอนตามร่องฟันที่เป็นแหล่งสะสมของเศษอาหารและคราบจุลินทรีได้อย่างทั่วถึง จากความเชื่อเดิมที่ว่าการแปรงฟันแรงๆจะทำให้ฟันสะอาดนั้น เป็นเรื่องที่เข้าใจผิดอย่างร้ายแรง ในความเป็นจริงการมีแปรงขนนุ่มที่มีการสปริงตัวได้ดี จะช่วยเสริมแรง และทำความสะอาดได้ดีกว่า
2. บริเวณที่ควรแปรงฟัน
บริเวณที่มีการสะสมของเศษอาหารและคราบแบคทีเรียมากที่สุด คือบริเวณเหงือกในช่วงรอยต่อระหว่างเหงือกและฟันที่จะมีคราบจุลินทรีย์และเศษอาหารเข้าไปติดได้ง่ายที่สุด และเป็นส่วนที่ตรวจพบฟันผุบ่อยที่สุด ดังนั้นเราจึงควรใส่ใจกับการทำความสะอาดบริเวณนั้นเป็นพิเศษ ซึ่งการทำความสะอาดที่ต้องที่แปรงอย่างเบามือและใช้แปรงขนนุ่ม ที่มีการคืนรูปแปรงที่ดีและกระทบเหงือกน้อยที่สุด การแปรงเหงือกไม่เพียงช่วยให้ทำความสะอาดสิ่งสกปรกแต่ยังช่วยนวดเหงือกให้แข็งแรงด้วย
3. ด้านของฟันที่แปรง
การแปรงฟันที่ดีควรแปรงฟันให้ทั่วทุกซี่และทุกด้าน ไม่ควรใส่ใจกับบริเวณใดเป็นพิเศษ เพราะเมื่อคราบจุลินทรีย์และแบคทีเรียก่อตัว ผลกระทบก็จะเกิดขึ้นทุกที่ในช่องปากได้เช่นกัน โดยจุดที่แปรงสีฟันเข้าถึงยากที่สุด คือบริเวณฟันที่อยู่ติดกระพุ้งแก้มด้านในสุด และด้านในของฟันรวมถึงเพดานปาก เป็นส่วนที่อับสายตา สังเกตได้ยาก จำเป็นต้องใช้เวลาและละเอียดอ่อน ส่วนลิ้นและร่องเหงือกมักจะเป็นจุดที่ถูกละเลยการแปรงมากที่สุด แต่จริงๆแล้วปัญหากลิ่นปากและแบคทีเรียที่ไม่หมด เกิดได้จากทุกที่แม้บริเวณลิ้น ดังนั้นจึงต้องใส่ใจให้มีความสะอาดเท่ากันและทั่วถึง
4. เวลาที่ใช้
จากการทดสอบพบว่า แปรงสีฟันสามารถแปรงฟันได้ครั้งละ 2-3 ซี่ ซึ่งเมื่อคำนวณเวลาจากการแปรงฟันทั้งด้านในและด้านนอกอย่างทั่วถึง จะใช้เวลาทั้งสิ้นประมาณ 2 นาที ดังนั้นการแปรงฟันควรแปรงอย่างตั้งใจ ไม่รีบร้อน เพื่อให้การแปรงมีประสิทธิภาพส่งผลต่อสุขภาพช่องปากที่ดี
5. ยาสีฟัน
การแปรงฟันควรใช้ควบคู่กับยาสีฟันทุกครั้ง ซึ่งการเลือกยาสีฟันที่ดี ต้องมีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ในการป้องกันผุ เพราะเมื่อเราแปรงฟันไปได้ในระยะหนึ่งแล้วฟลูออไรด์จะเข้าไปทำปฏิกิริยาป้องกันฟัน เคล็ดลับการเลือกยาสีฟันที่ดี ควรเลือกยาสีฟันที่ไม่มีสีเข้มหรือเลือกใช้ที่มีส่วนผสมของสารฟอกฟันขาว จะช่วยป้องกันฟันเหลืองและให้ฟันขาวสะอาดขึ้น
การแปรงฟันที่ถูกวิธี
การแปรงฟันที่ถูกวิธี หมายถึง การแปรงโดยใช้แปรงสีฟันขนนุ่มควบคู่กับยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ โดยใส่ใจกับบริเวณที่เสี่ยงต่อการสะสมของเชื้อโรคสูง คือ ฟันกราม ฟันด้านใน และลิ้น
การแปรงฟันอย่างถูกวิธี เเม่มือใหม่ต้องอ่าน |
อุปกรณ์สำหรับการแปรงฟัน
การแปรงฟันอย่างถูกวิธี เเม่มือใหม่ต้องอ่าน |
แปรงสีฟัน
การเลือกแปรงที่ดี คือ ต้องมีความยาวของคนแปลงคลุมตัวฟัน ประมาณ 1 – 1.5 เท่า ขนแปรงอ่อนนุ่มปลายมนเพื่อไม่กระทบต่อผิวฟันและบาดเหงือก อีกทั้งการคืนตัวของแปรงต้องมีการสปริงตัวที่ดี เพื่อการทำความสะอาดที่ดีกว่า
ยาสีฟัน
ยาสีฟันที่ดี คือ มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ซึ่งในยาสีฟันเด็กจะมีปริมาณฟลูออไรด์ผสมอยู่น้อยกว่าของผู้ใหญ่ ฟลูออไรด์มีผลช่วยลดสภาวะความเป็นกลดในช่องปาก พร้อมเคลือบเสริมความแข็งแรงให้กับฟัน ดังนั้นไม่ควรละเลย เพราะผิวฟันของเรามีการสูญเสียของผิวเคลือบฟันอยู่ตลอดเวลา
วิธีการแปรงฟันที่ถูกวิธี
ฟันของเรามักจะมีจุดที่เข้าถึงง่ายและยากแตกต่างกัน ซึ่งบริเวณที่เข้าถึงได้ยากนั้นจะทำให้แปรงได้ไม่สะอาด เช่น บริเวณฟันกรามล่างด้านใน บริเวณฟันกรามบนที่ติดกับกระพุ้งแก้ม
การแปรงฟันให้สะอาดทั่วถึง ขอแนะนำให้เริ่มจากจุดที่แปรงได้ยากที่สุดก่อน ซึ่งต้องใช้เวลาและอย่าลงแรง จนสะอาดจากนั้นจึงเน้นฟันซี่ถัดไปจนครบทุกด้าน เพื่อความสะอาดของช่องปากอย่างทั่วถึง ซึ่งมีวิธีดังนี้
การแปรงฟันให้สะอาดทั่วถึง ขอแนะนำให้เริ่มจากจุดที่แปรงได้ยากที่สุดก่อน ซึ่งต้องใช้เวลาและอย่าลงแรง จนสะอาดจากนั้นจึงเน้นฟันซี่ถัดไปจนครบทุกด้าน เพื่อความสะอาดของช่องปากอย่างทั่วถึง ซึ่งมีวิธีดังนี้
วิธีการแปรงฟันบน
Modified Bass Technic หรือวิธี ขยับและปัด ทั่วทุกบริเวณ โดยยกขนแปรงให้เฉียงขึ้นชิดกับเหงือกและเพดาน จากนั้นใช้วิธี กด-ดึง-ปัด โดยให้ปลายขนแปรงจากเดิมที่ยกขึ้นเปลี่ยนมาขนานกับแนวของซี่ฟันบริเวณนั้น กดแนวขนแปรงส่วนสุดท้ายให้ชิดกับบริเวณคอฟัน แล้วดึงแปรงลง ซึ่งขนแปรงต้องสัมผัสกับผิวฟันตลอด
การแปรงในส่วนของฟันกรามด้านบน ทั้งด้านแก้มและเพดานปาก และฟันหน้าด้านที่ติดกับริมฝีปาก ขณะแปรงฟันให้เอียงขนแปรงเข้าหาเหงือก 45 องศา ขนแปรงจะแทรกเข้าร่องเหงือกได้เล็กน้อย ให้ออกแรงถูกไปมาประมาณ 3 – 4 ครั้ง แล้วปัดแปรงตวัดลงเข้าหาตัวฟัน จนสุดปลายฟัน ทำซ้ำกันประมาณ 5 – 6 ครั้ง
วิธีการแปรงฟันล่าง
การแปรงฟันบริเวณกรามล่างด้านแก้ม ด้านลิ้น ด้านริมฝีปาก ให้ใช้วิธีเดียวกับฟันบน คือวิธี ขยับและปัด โดยเอียงแปรงสีฟันลง 45 องศาให้ปลายขนแปรงแทรกเข้าไปในร่องเหงือก ถูไปมาอย่างเบามือ 3 – 4 ครั้งแล้วจึงปัดขึ้นเข้าหาตัวฟัน ทำเช่นนี้อีก 5 – 6 ครั้ง เช่นกัน
วิธีการแปรงฟันด้านบดเคี้ยว
ให้วางขนแปรงตั้งฉากกับฟันที่เคี้ยว ออกแรงถูไปมา 4 – 5 ครั้ง แปรงให้ทั่วทั้งด้านทุกซี่
การแปรงลิ้น
เป็นส่วนหนึ่งที่ไม่คนส่วนใหญ่มักละเลย ซึ่งจริงๆแล้วลิ้นเป็นส่วนหนึ่งที่เป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย โดยอาจมีทั้งเศษอาหาร หรือหากสังเกตุจะพบฝ้าขาวบริเวณลิ้น ซึ่งหากไม่ทำความสะอาดปล่อยทิ้งไว้ จะทำให้เกิดกลิ่นปาก แม้จะแปรงฟันก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นการทำความสะอาดลิ้น จึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยใช้ขนแปรงสีฟันถูเบาบนลิ้น
ข้อควรจำเกี่ยวกับการแปรงฟันอย่างถูกวิธี
- ควรแปรงฟันทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร โดยเฉพาะขณะรับประทานอาหารประเภทแป้งและน้ำตาล
- ใส่ใจกับการแปรงฟันให้ทั่วทั้งปาก ทั้งฟันบนและฟันล่าง ไม่ว่าจะด้านในหรือด้านนอกให้ทั่ว
- การแปรงฟัน ควรแปรงแต่ละด้านให้ได้ประมาณ 4 – 5 ครั้ง และควรทำอย่างเบามือ
- แปรงฟันอย่าใจร้อน ควรแปรงฟันให้ได้ประมาณ 2 – 3 นาที
- การแปรงฟันที่ควรหลีกเลี่ยง คือการแปรงฟันที่กดด้ามแปรงขยับตามขวาง หรือขึ้นลงพร้อมกันแรงๆ เพราะจะทำให้เหงื่อกร่น และฟันสึกกร่อนอย่างรวดเร็ว
- ควรใส่ใจกับขนาดของแปรงสีฟัน ต้องสามารถเข้าถึงจุดที่เข้าถึงยากได้ดี และขนแปรงต้องไม่แข็งจนเกินไป